Yetkinlik, yetkin olma durumu; kişide var olan ve geliştirilebilen özelliklerdir. Seçme yerleştirme alanında özellikle son yıllarda yetkinlik bazlı mülakat tekniği oldukça öne çıkan bir kavram olmuştur. İnsan Kaynakları departmanları da çalışmalarını buna göre şekillendirmiş,  bu konuda uzmanlarına gerekli eğitimleri aldırmak üzere harekete geçmiştir. Hal böyleyken yetkinlikleri mercek altına alıp incelemeye ne dersiniz? Yetkinlikleri temel, teknik ve davranışsal olarak 3 ana başlık altında toparlayabiliriz. Temel yetkinlikler kişilerin kendilerinde doğuştan var olan ve geliştirilmesi gereken özellikleridir. Teknik yetkinlikler işle ilgili geliştirilmesi gereken yetkinlikler, davranışsal yetkinlikler ise yönetsel yetkinlikleri kapsar diyebiliriz. Emre zaman yönetimi konusunda kendini çok iyi programlar fakat yaratıcılığını ve ikna kabiliyetini biraz daha geliştirmesi gerekiyor. Aslında Emre’nin stok takip bilgisi oldukça gelişmiştir, bu konuda biraz daha inisiyatif alması gerekebilir. Ayrıca analitik düşünme ve analiz yeteneğini biraz daha geliştirmesi gerekebilir. Dikkat ve takibi çok iyi muhakeme yeteneği ise oldukça güçlüdür. Biz IK’cılar Emre’nin bu yetkinliklerini mülakatlarda sorduğumuz doğru sorularla belirleyebiliriz. Bu sorulardan derlenmiş mülakata ise yetkinlik bazlı mülakat deriz. Yetkinlik bazlı mülakat örneği daha çok yaşanmışlıklardan, örnek olaylardan yola çıkarak kişinin hangi olay için, ne tepki verdiği ve nasıl bir aksiyon aldığı ölçümlenir. Her pozisyon için yetkinlikler farklıdır. Bu nedenle pozisyona göre soru tipleri oluşturulmalıdır. Tüm bunlardan önce, şirketinizde yetkinlik kılavuzunuzun ve yetkinlik setlerinin oluşturulmuş olmasını öngörmekteyiz. Şayet yoksa hemen bununla ilgili gerekli çalışmaları yapmak üzere kolları sıvamanızın vakti gelmiş de geçiyor demektir. Şirketinizde yetkinlik bazlı mülakat tekniğinin henüz uygulanmadığını, yetkinlik setlerinizin olmadığını düşünelim. Öncelikle görev tanımlarından da yararlanarak yazabildiğiniz, bulabildiğiniz kadar yetkinlik bulmanızı öneriyoruz. Sonrasında her bölüm ve her pozisyon için ayrı ayrı temel, teknik ve davranışsal yetkinlikleri çıkartmalısınız. Şirketin ve bölümlerin yapısı düşünülerek her pozisyon için ayrı ayrı tüm yetkinliklerin üzerinde durulmalıdır. Bir yetkinliği yazarken ve işaretlerken, o pozisyon / bölüm için gerçekten gerekli olup olmadığı çok iyi analiz edilmelidir. Kalite Güvence ve Arge departmanı için Mikrobiyoloji bilgisinin olması önemliyken, Muhasebe departmanında Analitik Düşünme yetkinliğinin gelişmiş olması önemlidir. Uzman seviyesinde bir çalışanın inisiyatif alma becerisinin yüksek olması beklenirken Uzman Yardımcısı pozisyonundaki diğer bir çalışanın ise gelişime açık olması beklenebilir. Bazı yetkinlikler ise bölümler arasında ortak olabilir. Örneğin; güvenilirlik, dürüstlük ve iş ahlakı, sektör bilgisi, iş ve süreç bilgisi gibi yetkinliklerin çoğu bölümde ortak olması gerekir. Sırasıyla yazılan yetkinlikler bölüm yöneticileri ve üst yönetimle birlikte masaya yatırılır. Nihayetinde kesinleşen ve kabul gören haliyle yetkinlik kılavuzunuz da oluşturulmuş olur. Yetkinlik kılavuzu biz IK’cılar için mülakatlara girerken yol göstericimiz olacaktır. Biz artık bir Planlama Sorumlusu seçerken adayda hangi temel yetkinlikleri aramamız gerektiğini bileceğiz. Satış Asistanı seçerken hangi teknik yetkinlikleri, Finans Müdürü seçerken hangi davranışsal yetkinlikleri inceleyeceğimizin farkında olacağız. Böylece doğru pozisyona, doğru adayı kanalize etmemiz daha da kolaylaşacaktır. Peki, adaylardan nasıl cevaplar bekliyoruz?

• Yetkinlik bazlı mülakat, sizin nelere daha çok yatkın olduğunuzu, bilgi ve becerilerinizi ortaya çıkaran mülakat tekniğidir. Bu sebeple elinizdeki tüm kozlarınızı kullanın.
• İstekli olduğunuzu hissettirin, heyecanlı olun.
• Sadece kendinizden ya da sadece ekibinizden konuşmayın, dengeleyici olun.
• Anlatmış olduğunuz örnek olaylar, hikâyeler sizin değerlerinizdir, sizi oluşturur. Samimi olduğunuz kadar profesyonel olun.

Yetkinlik sorusu örnekleri:

• Başınızdan geçen bir başarısızlık hikâyenizi anlatır mısınız?
• Baskı ve stres altında işinizi ve kendinizi nasıl yönetirsiniz?
• Sizden aynı anda birden fazla iş yapmanız beklenen bir durumunuzu özetler misiniz?
• En son çalıştığınız şirketinize katma değerleriniz neler olmuştu?
• Ekip arkadaşlarınızla birlikte gerçekleştirdiğiniz bir projeye örnek verebilir misiniz?
• X bir şirkete başladınız, ekip içerisine dâhil olamadığınızı düşünüyorsunuz, ne yaparsınız?

Siz değerli IK’cılarımız doğru sorularla doğru adayları bulmanız ve siz sevgili adaylarımız doğru cevapları vermeniz dileklerimizle. Herkese Bol Şans :)

İK Uzmanı Dilşad ULUCA