En Gerçek Sanal Dünya Metaverse Geliyor

Hatta Zuckerberg, Facebook’un çatı kuruluşunun ismini Meta olarak değiştirdi. Bu değişikliğin yarattığı yankı sonrasında Metaverse nedir sorusunu soran kişilerin de sayısı arttı. Yazının devamında bu kavramı tüm ayrıntıları ile paylaşacak olsak da şu an için Metaverse’ü “Öte evren” olarak tanımlayabiliriz. Evrenin ötesi olarak da karşılık bulan Metaverse, en basit ifadesi ile sanal bir dünya. Bir yandan Metaverse giriş ve dolaşma nasıl olacak çok merak edilirken bir yandan da birçok farklı yan kavram ortaya çıkıyor. İnternet ve teknoloji dünyasına ilgi duyan kişilerin, Metaverse ve web 3.0 hakkındaki gelişmeleri heyecanla beklediği aşikar. Peki bu kadar heyecan uyandıran ve 3 boyutlu devrin kapılarını açacağı söylenen Metaverse ne getirecek? İşte Metaverse hakkında bilgiler ve merak edilen dijital dünyaya dair ayrıntılar…

Metaverse Öncesi

Aydaki ilk adım, nasıl dünya tarihinde bir milat olduysa, 1989 senesinde CERN laboratuvarlarında keşfedilen “World Wide Web” de teknolojik gelişmelerde bir milat oldu. Timothy John Berners-Lee’nin keşfettiği Web kavramı, “Dünya çapında ağ” şeklinde karşılık buluyor. O güne kadar birbirinden bağımsız bilgisayarlarda muhafaza edilen bilgiler, Web ile birbirine bağlandı. Yani Web 1.0’da “link” kavramı ortaya çıktı. Bir devrim niteliğindeki bu keşif, zaman içinde yetersiz kaldı. Çünkü salt tüketim vardı. Mobil telefonların yaygınlaşması, gelişen teknoloji ve insanlardaki katılım istediği, 1999 senesinde Web 2.0’ı doğurdu. Web 2.0 ile arama motorları ortaya çıktı ve insanlar internet üzerinden içerik üretmeye başladılar. Artık internet kullanıcı katılımlı olmuştu ve milyarlarca damardan besleniyordu. Şimdi sırada ise Web 3.0 var. Web 3.0; Metaverse kavramı için oldukça önemli. Çünkü Web 2.0’da da 1.0’da olduğu gibi merkezi bir kontrol yapısı bulunuyor. Halbuki Metaverse’ün gelişimi ve yaygınlaşması için merkeziyetsiz internete ihtiyaç var. Web’in mucidi Berners-Lee’nin de beklediği ve “Semantik Web” olarak tanımladığı Web 3.0, sanal bir evrenin kapılarını tüm dünyaya açacak. 

Nedir Bu Metaverse?

Metaverse nedir sorusu her geçen gün daha çok kişi tarafından merak ediliyor. Metaverse; ilk kez 1992’de Neal Stephenson’ın “Snow Crash” Türkçe ismi ile “Kar Çöküşü” isimli kitabında geçiyor. O zamanlar çoğu kişiye bir şey çağrıştırmayan bu kelime, şimdi sanal bir dünya olarak karşımıza çıkıyor. Microsoft, Metaverse kavramını; “İnsanların ve nesnelerin dijital temsilcilerinin yaşadığı dijital bir yer.” olarak tanımlıyor.

Peki daha önce de sanal evren kavramlarına tanık olmuşken, Metaverse’yi bu kadar farklı kılan ne? Metaverse diğer sanal dünyalardan farklı mı? Bilgisayar oyunları, animasyonlar, filmler farklı dünyaları kullanıcılara ve izleyicilere sunuyor. Mesela Marvel evreninde, süper kahramanları görüyoruz. Birçoğunu çocukluğumuzdan beri tanıdığımız süper kahramanları daha önce farklı filmlerde görürken şimdi aynı evren içinde bir arada görebiliyoruz. Marvel’in bu muhteşem evreninin yanı sıra DC’nin de “Genişletilmiş Evren” isminde bir evreni bulunuyor. Oyun dünyasında da durum çok benzer. Minecraft dünyası, Roblox evreni, World Of Warcraft gibi birçok oyun dünyası var. İşte Metaverse bu noktada devreye giriyor ve tüm evrenleri kapsıyor. Yani Metaverse tek bir evren değil, birçok evrenden oluşuyor. Herkes kendi evrenini oluşturabilir, Marvel ya da DC evrenlerini ziyaret edebilir. Metaverse özellikleri arasından, insanların izleyici konumundan çıkıp tamamen katılımcı olacak olmaları öne çıkıyor. 

Metaverse kavramı altında, sosyal bir dünya inşası söz konusu. İnsanların alışılmış hayat tarzlarının farklı bir evrene taşınması hedefleniyor. Tüm bunlar ışığında baktığımızda, Metaverse evreni nasıl olacak sorusu oldukça merak uyandırıyor.

Yeni Bir Dünyaya Bakış

Metaverse gibi artırılmış gerçeklik kavramı da her geçen gün daha çok kişiye ulaşılıyor. Dijital dünyanın gerçekliği bir gözlük ile inanılmaz seviyelere ulaşıyor. VR gözlükler ile “mış gibi” anların artacağı bir gerçek. Metaverse sanal gerçeklik gözlüğü, bu evrene dahil olmak için gerekli. Artırılmış gerçeklik gözlüğü şu anki hali ile oldukça ağır, yeni evrende zaman geçirmek için daha hafif ve konforlu modeller zaman içinde üretilecektir. 2014 senesinde bir sanal gözlük şirketi satın alan Zuckerberg; Metaverse’ü hayali bir evrenden çok öteye taşıyacağına emin. 

Metaverse sanal gerçeklik içinde bizi ne bekliyor peki? Aslında şu anda bile Metaverse içinde farklı gelişmeler yaşanıyor. Belki Metaverse Walmart nedir diye sorsak, bir tahminde bulunabilirsiniz. Dünya çapında tanınan Walmart perakende alışveriş zincirine, Metaverse evreninde ulaşılabiliyor. Yani gözlüklerinizi takarak sanal dünyadaki marketten alışverişinizi yapabiliyor ve seçtiklerinizi fiziksel evrendeki kapınızdan teslim alabiliyorsunuz. Söz alışverişe gelmişken; metaverse ve blockchain bağlantısı da unutulmamalı. Blockchain; paranın merkeziyetsiz olması olarak özetlenebilir, tıpkı Web 3.0 gibi. Metaverse coin sanal dünya içinde alışverişi mümkün kılıyor. Zaman içinde tüm kripto para birimleri sisteme dahil olacak gibi görünse de şu anda sisteme çoktan entegre olmuş birkaç tane kripto para bulunuyor. Sistem tamamlandığında, Metaverse içinde çeşitli görevler alarak kripto para kazanmak mümkün olacak. 

Metaverse birçok kişi tarafından yeni başlangıçlar için de fırsat olarak görülüyor. Metaverse arsa alma fikri, çok kişiyi heyecanlandırıyor. Metaverse’de arsa alma düşüncesi pek çok kişiye ütopik gelebilir ancak birçok kişi tarafından araştırıldığı da bir gerçek. Metaverse evrenindeki arsalar kıymetli mi diye merak edebilirsiniz. Bu noktada şunu belirtelim ki; para bir kabuldür. Kripto paralar ilk çıktığında çok rağbet görmüyordu ama farklı evreler sonrasında yüzbinlerce kişinin dahil olması ile kıymetli hale geldi. Aynı şekilde Metaverse’deki arsalar şu anda çok da kıymetli olmayabilir fakat zaman içinde bu evrene daha çok kullanıcının dahil olması halinde kıymetli hale gelebilirler.

Metaverse’de Sosyal Hayat

Metaverse ile 2 boyut devri, yerini 3 boyuta bırakıyor. Günümüzde farklı platformlar üzerinden görüntülü toplantılar ve sunumlar yapılabiliyor, konferanslar verilebiliyor. Ancak yeni sanal evrende insanlar görüntülü de olsa yüz yüze gelmiyor. Yüz yüze gelenler robotlar diğer bir deyiş ile Metaverse avatarlar oluyor. Burada şu andakinden farklı olarak dokunma hissi de mevcut. Temas hissinin ve zihinsel etkileşimin; Elon Musk’ın bir projesi olan Neuralink ile ivme kazanacağı öngörülüyor. 

3 boyutlu dijital insanlar birkaç yıl öncesine kadar bilim kurgu filmlerine konu oluyordu. Ancak şu anda oldukça popüler haldeler. Metaverse evreni geliştikçe ve katılımcısı arttıkça, avatarlar yeterli gelmeyecek. Metaverse için çok daha gelişmiş dijital figürlere ihtiyaç var. Bu noktada Metahuman kavramı ortaya çıkıyor. Metahuman; farklı bilgisayar programları ile yapılabiliyor. Bu programlar bünyelerindeki verileri neredeyse sınırsız biçimde insanlara sunuyor ve tüm detayları ile kişiselleştirilebilen figürler ortaya çıkıyor. Yapılan dijital kopyalar neredeyse kusursuz biçimde insanı yansıtıyor. Hatta ünlü oyuncu Andy Serkis’ın yapılan dijital kopyası, sanal dünyada Shakespeare’in Macbeth isimli oyununu sahneliyor. 

Metaverse evreninde yeni bir kişilik oluşturmak, pek çok insana cazip geliyor. Çünkü sıfırdan başlama imkanı her dönem reddedilemeyecek teklifler arasında yer alıyor. Metaverse dünyasında bambaşka biri olabilir, farklı bir versiyonunu oluşturabilirsin. Bu sanal evrende kıyafetlerinizi farklı mağazalardan alabilir, istediğiniz aksesuarları mağazalarda bulabilir, kendi tarzınızı yaratabilirsiniz. Yalnız burada netleşmeyen bir nokta var; o da Metaverse’de oluşturulan Metahuman’lar tüm evrenlerde kullanılabilecek mi sorusu!

Metaverse’de alışverişin yanı sıra kültür etkinlikleri, sanat, iş ve ticaret de konuşuluyor. Diğer sanal dünyalar ile en büyük farklarından biri de bu noktada ortaya çıkıyor. Metaverse projeleri arasında verilen büyük konserler, sergiler de bulunuyor. Metaverse ile kripto sanat daha çok ilgi çekecek gibi görünüyor. Kripto sanata dijital içerikler dahil oluyor ve ilk akla; 69.3 milyona alıcı bulan dijital bir resim geliyor. Dijital sanatçı Mike Winkelmann tarafından yapılan 'Everydays: The First 5000 Days' isimli dijital sanat eseri, açık artırmaya çıktı ve kripto para ile satıldı. Şimdiye kadar en yüksek meblağa satılan bu dijital sanat eseri bir jpeg dosyası. Eserin alıcıları resmi Metaverse dünyasında “The Souk” adı verilen bir alanda inşa ettirdikleri anıtta sergiliyorlar.